Dysplazja stawów u psów – przyczyny, objawy i leczenie

Przeglądając publikacje i badania zdrowia psa, w tym rodziców przyszłego szczenięcia, możesz natknąć się na tajemnicze hasła – HD lub ED, przy których występują kolejne litery alfabetu lub cyfry. Na pewno wielokrotnie słyszałeś o dysplazji, ale nie do końca wiesz z czym to się wiąże. Poznaj nieco bliżej to schorzenie i dowiedz się, jak możesz jej zapobiegać lub wspomóc chorego psa.

Dysplazja stawu biodrowego u psa – co to jest?

Prawidłowo zbudowany staw biodrowy ma współgrające ze sobą wszystkie swoje elementy: panewkę, w której znajduje się głowa kości udowej oraz stabilizujące dodatkowo: więzadło poprzeczne panewki i więzadło głowy kości udowej. Słowo dysplazja pochodzi z języka greckiego i oznacza złe (dys) ukształtowanie (plassein), oznacza to, że powyżej wymienione struktury są do siebie niedopasowane. W około 80% przypadków choroba dotyczy obu stawów biodrowych.
Litery HD (hip dysplasia) oznaczają dysplazję stawów biodrowych. W dokumentach można przy nich znaleźć litery od A do E, które oznaczają ocenę jej stopnia (inne kraje mogą mieć swój system oznaczania):

A – Stawy biodrowe normalne
B – Stawy biodrowe prawie normalne
C – Dysplazja nieznaczna
D – Dysplazja częściowa
E – Dysplazja ciężka

Predyspozycje i przyczyny występowania dysplazji u psa

Szczególnie narażeni na występowanie tego schorzenia są przedstawiciele ras dużych. Pośród wysoce predysponowanych są: berneńskie psy pasterskie, setery angielskie i golden retrievery. Szczenięta ras dużych rosną w szybkim tempie, co może prowadzić do dysproporcji w rozwoju mięśni i kośćca. W efekcie następuje rozluźnienie stawu i pojawienie się zmian zwyrodnieniowych.

Jest to choroba dziedziczna, ale na jej wystąpienie mają też wpływ czynniki środowiskowe, np.:
• nieprawidłowe żywienie; niskiej jakości lub źle zbilansowane posiłki,
• nieodpowiednie warunki odchowu, przebyte urazy,
• zbyt intensywne treningi we wczesnym wieku.

Objawy i diagnoza dysplazji u psa

W zależności od wieku i wielkości (bądź rasy) psa mogą występować zróżnicowane objawy. Do najbardziej rozpoznawalnych należą:
• kulawizna lub chwiejny chód,
• unikanie długich spacerów,
• niechętne wchodzenie po schodach, wskakiwanie do auta,
• problemy ze wstawaniem,
• obawa przed poruszaniem się po śliskich podłożach,
• zmiana ruchu kończyn miednicznych, np. podskakiwanie.

Występowanie dysplazji sprawdza się poprzez wywiad, badanie kliniczne oraz radiologiczne. Zdjęcie wykonuje się od strony grzbietowej oraz brzusznej przy wyprostowanych i zgiętych kończynach w znieczuleniu ogólnym. Cena na badanie na dysplazję u psa jest zależna od następujących czynników:
1. Wielkości psa – znieczulenie maltańczyka będzie z pewnością mniej kosztowne niż nowofundlanda, jest to również zależne od rodzaju leków. Musisz przygotować się na kwotę od 50zł do nawet kilkuset.
2. Zdjęcia RTG – wszystko zależy od ich ilości oraz jakości sprzętu, który je robi. Jeśli potrzebne jest kilka projekcji – koszty będą wyższe. Cena pojedynczego zdjęcia zaczyna się już od 60zł za sztukę.

Leczenie dysplazji stawu biodrowego u psa

Istnieją dwie drogi związane z leczeniem dysplazji: leczenie operacyjne i zachowawcze. Wyboru odpowiedniej terapii zawsze dokonuje ortopeda. Pamiętaj, że każde podejmowane działanie musi być silnie zindywidualizowane. Bardzo wiele czynników może wpływać na dobór właściwych metod leczenia dla Twojego psa.

Leczenie operacyjne – lekarz prowadzący podejmuje decyzję o przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego. Wśród różnego operacji mamy do czynienia np. z: potrójną osteotomią miednicy (TPO), daroplastyką, zespoleniem spojenia łonowego, resekcją głowy kości udowej, operacją na mięśniu grzebieniowym.
Leczenie zachowawcze – wymaga ułożenia konkretnego planu rehabilitacji z zoofizjoterapeutą. Wypis sporządzony przez ortopedę stanowi postawę działania do usprawnienia i poprawienia komfortu życia zwierzęcia. Każdy z planów jest dostosowywany indywidualnie, mają one wspólny trzon:
1. Uśmierzenie bólu – to zdecydowanie najważniejszy aspekt, wszelkie decyzje dotyczące podawania medykamentów podejmuje lekarz. Periodycznie możesz zastosować zestaw zabiegów fizykalnych, które dodatkowo wspomogą regenerację.
2. Odpowiednia suplementacja – zasięgnij porady lekarza w zakresie dodatków żywieniowych o działaniu chondroprotekcyjnym, czyli wspomagającym odbudowę i regenerację chrząstki stawowej.
3. Utrzymanie odpowiedniej masy ciała – im mniejsze obciążenie stawów, tym lepiej. Przyjrzyj się dokładnie codziennej porcji serwowanego jedzenia, w tym oczywiście różnego rodzaju smakołykom.
4. Optymalna muskulatura – rozwinięte mięśnie świetnie wspomogą odciążenie stawu, dodatkowo go stabilizując. Wskazane jest brodzenie w wodzie i pływanie (absolutnie nie w zimnej!) oraz ćwiczenia aktywne, które poprowadzi fizjoterapeuta.
5. Podtrzymanie codziennej aktywności – dysplazja nie oznacza wyłączenia ze spacerów, wręcz przeciwnie, ruch jest wskazany. Ważny jest jednak rodzaj podejmowanej aktywności: idealne będą jednostajne i spokojne spacery. Zdecydowanie unikaj zabawy w berka z innymi psami, uważaj też na rzucanie różnego rodzaju zabawek – może to prowokować do niebezpiecznych zwrotów.

Dysplazja stawu łokciowego u psa

Kończyny piersiowe również są narażone na zmiany zwyrodnieniowe prowadzące do dysplazji. Wszelkie zaburzenia w obrębie stawu łokciowego obejmujące izolowany wyrostek dziobiasty, izolowany wyrostek dodatkowy, osteochondrozę kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej oraz niedopasowanie powierzchni stawowych prowadzi do dysplazji. Określamy ją literami ED (elbow dysplasia) oraz cyframi od 0 do 3 w zależności od stanu. Występuje głównie u psów ras dużych i średnich; szczególnie molosów, labradorów i owczarków niemieckich. Jest to choroba genetyczna, na którą mają wpływ również czynniki środowiskowe, podobne jak w przypadku dysplazji stawów biodrowych. Widoczne objawy kliniczne pojawiają się zazwyczaj u młodych psów, które poza kulawizną i bolesnością stawu prezentują typową postawę – łapy są odwiedzione na zewnątrz, a łokcie zebrane pod ciało dla odciążenia. Dysplazję stawów łokciowych rozpoznaje się poprzez badanie kliniczne oraz radiologiczne. Formę leczenia operacyjnego wybiera lekarz prowadzący, decydując się indywidualnym dobrem pacjenta.

Czy dysplazja u psów jest uleczalna?

Dysplazja nie jest chorobą, którą można wyleczyć, ale skutecznie działając, możemy hamować kolejne etapy zwyrodnień w obrębie stawów. Pamiętaj, jeśli cokolwiek niepokoi Cię w zachowaniu lub wyglądzie Twojego psa, nie zwlekaj z wybraniem się do weterynarza. Wczesna diagnoza to zdecydowanie większa szansa na jak najlepsze poprawienie komfortu życia zwierzęcia. Najważniejsze jest zachowanie profilaktyki, w szczególności podczas wzrostu szczeniaka:
• w przypadku zakupu szczeniąt rasowych sprawdzanie badań ich rodziców w kierunku dysplazji,
• unikanie śliskich powierzchni, zabaw wymagających skoków i forsownych zabaw,
• dbałość o prawidłową dietę i ewentualną suplementację.