Gruczoły okołoodbytowe – jak o nie dbać?

Gruczoły okołoodbytowe – jak o nie dbać?

Nie wszyscy opiekunowie psów zdają sobie sprawę z istnienia gruczołów okołoodbytowych aż do momentu, kiedy dają o sobie znać w dosyć nieprzyjemny sposób. Ich infekcje mogą okazać się naprawdę niebezpieczne, więc warto dowiedzieć się o nich nieco więcej i poznać symptomy świadczące o pojawieniu się ewentualnych problemów.

Czym są gruczoły okołoodbytowe?

Po obu stronach odbytu znajdują się dwa symetryczne gruczoły okołoodbytowe, określane również mianem zatok. Są to niewielkie, okrągłe obiekty, których zadaniem jest produkcja specjalnej wydzieliny. Wydostaje się ona z zatok poprzez cienkie przewody, docierające do wewnętrznych ścian odbytu. W momencie przechodzenia stolca przez końcowy odcinek układu pokarmowego wywierany jest nacisk powodujący wyciek wydzieliny na zewnątrz. Układ ten nie jest możliwy do zobaczenia, ponieważ zarówno zatoki, jak i ich ujście, znajdują się we wnętrzu zwierzęcia.

Jak wygląda wydzielina z gruczołów okołoodbytowych psa? charakteryzuje się bardzo nieprzyjemnym zapachem, który może wzbudzić niemałą odrazę. Intensywność jej woni zależy od konkretnego osobnika, podobnie jak jej forma. Niektóre psy produkują ją w postaci rozwodnionej pasty, inne gęstego i oleistego mazidła. Również zakres kolorystyczny może się różnić, najczęściej przybiera kolor brązowawy, żółtawy lub nawet zielonkawy. Zarówno jej widok, konsystencja, jak i walory zapachowe mogą przyprawić o mdłości.

Po co zwierzętom gruczoły okołoodbytowe?

Z pewnością nie raz miałeś możliwość zaobserwowania, jak Twój pies, poruszając się po łuku, podchodzi do innego osobnika od tyłu, w celu powąchania okolic jego odbytu. Od dawna wiadomo, że tak właśnie witają się psy i dzięki wzajemnemu obwąchaniu rejonu zadu, zdobywają ważne informacje na temat napotkanego osobnika. Dzięki temu dowiadują się, jakiej płci jest ich psi sąsiad, jakie ma samopoczucie, a nawet czy jest zdrowy.

Wydzielina wydostaje się podczas defekacji, więc kał zostaje wzbogacony o nutkę zapachową, wyjątkową dla pozostawiającego go psa. Psowate wcześniej właśnie poprzez porzucanie w danym miejscu odchodów oznaczały swój teren. Inne zwierzęta od razu wiedziały, że wkraczają na rewir, będący pod panowaniem innego osobnika. Zarówno koty, jak i psy mogą poszczycić się posiadaniem takich gruczołów w odróżnieniu od człowieka.

Objawy zwiastujące pojawienie się problemów z gruczołami

Zdrowe gruczoły okołoodbytowe są niedużej wielkości i nie można ich zobaczyć, gdyż znajdują się wewnątrz ciała psa. W momencie, gdy następuje ich przepełnienie, następuje poczucie silnego dyskomfortu i bólu, objawiające się m.in.:
– obsesyjnym wylizywaniem odbytu, a nawet wygryzaniem sierści wokół niego,
saneczkowaniem (charakterystyczną pozycją w formie siedzenia i pocierania tylną częścią ciała o podłoże),
– wyraźnymi uciążliwościami i dyskomfortem związane z okolicą zadu oraz opuchlizną odbytu,
– wydostawaniem się wydzieliny o ostrej woni,
krwawieniem z odbytu, niekiedy nawet z dodatkiem ropy,
– kłopotami z prawidłowym wypróżnianiem (pies przykuca, ale nie załatwia się),
– utratą apetytu, apatią i gorączką.

Przyczyny nieprawidłowości w pracy gruczołów:

– niewłaściwa konsystencja i wielkość stolca, który nie wywołuje nacisku opróżniającego zatoki,
– źle zbilansowana dieta, w szczególności uboga w błonnik,
– problemy natury żołądkowo-jelitowej (przewlekłe biegunki i zatwardzenia),
– anatomia konkretnego psa (zbyt głębokie lub zbyt niskie osadzenie gruczołów),
– alergie i podrażnienia skóry, atopie,
– alergie kontaktowe,
– niedoczynność tarczycy,
– otyłość, a także zbyt mała dawka aktywności fizycznej,
– predyspozycje związane z rasą (narażone są szczególnie psy ras małych, np.: maltańczyki, buldożki francuskie, mopsy).

Jak dbać o właściwą pracę gruczołów u psa?

Najważniejsza jest dbałość o właściwej jakości stolec, którego konsystencja i wielkość będą z odpowiednią siłą naciskać na zatoki w celu ich systematycznego opróżniania. Jest to oczywiście wynikiem stosowania dobrze zbilansowanej, pełnoporcjowej diety bogatej w składniki odżywcze. Kluczową sprawą jest zawartość błonnika w diecie oraz regularne serwowanie posiłków.

W przypadku problemów z systematycznym wypróżnianiem należy zawsze odwiedzić lekarza weterynarii, który wykona odpowiednie badania w poszukiwaniu przyczyny tego stanu. Może okazać się niezbędne wprowadzenie odpowiednich suplementów lub zmiana sposobu żywienia. Należy też koniecznie dbać o zapewnienie aktywności fizycznej i nie doprowadzać do otyłości psa.

Jak czyścić zatoki okołoodbytowe?

Oczyszczanie gruczołów wymaga umiejętnego wyczucia położenia zatoki i właściwego jej uciśnięcia. Wydzielina pod wpływem nacisku powinna znaleźć się na uprzednio podstawionym w okolicę zadu ręczniku jednorazowym. Mimo że brzmi to łatwo, cały proces powinien na początku wykonać lekarz weterynarii, który zadba o właściwe uwagi i pełen instruktaż. Należy pamiętać również o fakcie, że jest to czynność nieprzyjemna dla psa, który może być mocno zaniepokojony, a nawet zachowywać się agresywnie. Warto przeprowadzić specjalny trening oparty na pozytywnym wzmocnieniu, aby pomóc mu zaakceptować mały przyjemny zabieg.

Im bardziej przepełnione zatoki, tym boleśniejsze może być znoszenie ich oczyszczania. Zadbaj o regularną pomoc; jej częstotliwość będzie uzależniona od konkretnego pacjenta. Niektóre psy potrzebują opróżniania kilka razy w roku inne nawet raz na kilka tygodni. Nie powinieneś jednak czyścić gruczołów bez uzasadnienia, z zaangażowaniem podobnym do, chociażby czyszczenia uszu. Zbyt częsta ingerencja może doprowadzić do urazów, będących prostą drogą do przykrego stanu zapalnego.

Co zrobić, gdy pojawią się komplikacje?

W przypadku przepełnienia zatok następuje obrzmienie gruczołów, które stają się twarde i sprawiają zwierzęciu dotkliwy ból. Może to doprowadzić do stanu zapalnego, charakteryzującego się zaczerwienieniem odbytu i powiększeniem jego obrysu. Niekiedy towarzyszy temu pojawienie się ropnia, napinającego skórę, doprowadzając do jej pęknięcia. Powstała w ten sposób przetoka wymaga natychmiastowej pomocy ze strony lekarza weterynarii. Przewlekłe problemy z gruczołami mogą wiązać się z systematycznymi wizytami w gabinecie.